Jan Verhoeff
P.A.B.O. Wethouder Schuurmanslaan 12, uiterts rechts in de voorgevelafmetingen: 95 x 160 cm (sokkel 105 x 105 cm; baldakijn 95 x 60 cm)materiaal: natuursteen datering: 1895 vervaardigd door: Hendrik van der Geld Een neogotische Sedes Sapientiae in hoogreliëf, in een rechthoekig kader met een gotisch baldakijn met drie bogen met pinakels erboven en eronder de vermelding "Sub tutula matris' en 'AD MDCCCXCV'. Het reliëf is vanaf de ingang in de Wethouder Schuurmanslaan niet zichtbaar, maar wel vanaf de Hervensedijk. Het past eigenlijk niet zo goed in de nieuwbouw van de P.A.B.O. Oorspronkelijk bevond het zich in de voorgevel van de kapel van de voormalige Bisschoppelijke Kweekschool. Mgr. Van der Ven was een groot Maria-vereerder en schonk de school dit Mariabeeld, vervaardigd door Hendrik van der Geld in 1895. In 1980 verhuisde het reliëf mee naar de nieuwbouw van de academie. | 25 |
Fietsend of wandelend over de Hervensedijk zien we op een gegeven moment de nieuwe academie voor onderwijsgevenden liggen. In de terugspringende voorgevel aan de kant van de Hervensedijk, niet zichtbaar vanaf de ingang aan de Wethouder Schuurmanslaan, zit een beeldhouwwerk gemetseld, dat eigenlijk niet past in de moderne omgeving van het gebouw. Dat klopt dan ook wel; vroeger bevond het zich in de voorgevel van de kapel van de voormalige Bisschoppelijke Kweekschool. Vóór de oprichting van de Bisschoppelijke Kweekschool heeft Den Bosch al een rijkskweekschool gekend. In 1892 had de minister Tak van Poortvliet al beslist dat deze naar Nijmegen overgeplaatst zou worden, tenzij de gemeente zelf voor nieuwe huisvesting zou zorgen. De voor een groot deel liberaal gezinde gemeenteraad, die dus vóór openbaar onderwijs was, ging in de vergaderingen van 14 april en 26 mei akkoord met de nieuwe bouwplannen ten bedrage van 150.000 gulden.
De ijveraars voor katholiek onderwijs verzetten zich hevig tegen deze beslissing en wisten de kwestie tot de verkiezingen van juli 1893 te rekken. Eenderde van de gemeenteraad moest bij deze verkiezingen verkozen worden. De voorstanders van katholiek onderwijs kwamen nu in de meerderheid en op 5 september 1893 diende het gemeenteraadslid Meuwese een motie in, waarbij de nieuwbouwplannen voor de Rijkskweekschool verworpen werden. De rijksschool werd naar Nijmegen verplaatst.
Nu kwam de weg vrij om tot oprichting te komen van een katholieke kweekschool, al jaren de hartewens van bisschop Van der Ven. Bouwgrond was er: de familie Van Gulick had reeds aan mgr. Zwijssen een stuk grond geschonken, gelegen aan wat nu de Nieuwstraat, Kardinaal van Rossumplein en Sint Jozephstraat heet; weliswaar bedoeld voor de bouw van een gesticht voor gevallen vrouwen en meisjes, maar men gaf graag toestemming voor de bouw van de Bisschoppelijke Kweekschool.
Mgr. Van der Van was een groot Mariavereerder. Hij wenste dan ook dat de Bisschoppelijke Kweekschool onder bescherming kwam te staan van de zoete Moeder van Den Bosch onder de titel Sedes Sapientiae. O.L. Vrouw als zetel der wijsheid. Hij schonk de school dan ook een Mariabeeld dat dit uitbeeldt. Het werd vervaardigd door de bekende kunstenaar H. van der Geld. Hij was werkzaam aan de restauratiewerken van de Sint Jan. Het beeld stelt O.L. Vrouw voor, gezeten op een zetel met scepter in de rechterhand. Het Goddelijk kind op haar linkerarm draagt de wereldbol.
De tijd ging voort. De Bisschoppelijke Kweekschool werd Pedagogische Academie. In 1980 ging zij samen met de twee ander PA's in Den Bosch en de opleidingsschool voor kleuterleidsters. Tesamen betrokken zij de nieuwe academie voor onderwijsgevenden in Den Bosch-Noord. Het beeld Sedes Sapientiae verhuisde mee, maar de gebouwen kwamen leeg. Zij worden nu ernstig bedreigt door sloop ten behoeve van de nieuwbouw van de Raad van Arbeid; nieuwbouw die onder meer het aanzicht van de Sint Jozephstraat ernstige schade zal toebrengen.
De raad van State heeft inmiddels een schorsingsverzoek, dat het Komitee Jongeren Huisvesting heeft ingediend om sloop te voorkomen, afgewezen. Zal straks de Sedes Sapientiae, het eerste element dat van de Bisschoppelijke Kweekschool verdween om elders geplaatst te worden, het enige zijn dat ons nog rest van dit gebouw?
|
1983 |
Henny MolhuysenOe gotte kèk daor : Zetel der wijsheidBrabants Dagblad donderdag 18 augustus 1983 (foto) |
|
2009 |
Geert DonkersBeeld van Sedes SapientiaeKringNieuws 6 (2009) 18 |